Harfenuhren
Harfenuhr rond 1850
1770 Ottsen (Hertogdom Sleeswijk - D). Een harpklok met stalen snaren. Voor het eerst samengesteld door klokkenmaker Ottsen naar aanleiding van een opdracht. Het werd een combinatie van een Engels uurwerk, een Berlijnse Harfenett (Arpanetta) plus 12 houten gepende cilinders. De besnaring werd gemonteerd in een kast met zangbodem en kende een hamertechniek met tuimelaars. Op de zangbodem loopt een gegolfde kam met stiften, die de snaren op bepaalde lengtes afklemmen. Geen dempers, wel vilt tegen het medeklinken. Hij assembleert het geheel tot een staande klok met onderin twee kasten. Eén voor de cilinders en de ander herbergt een inklapbaar trapje om de cilinders te wisselen en de snaren te stemmen. De houten cilinders zijn verwisselbaar. Harfenuhren kenden 1 of 2 cilinders. In het laatste geval de ene voor de fluiten, de andere voor de snaren. Carl Philipp Emanuel Bach, de tweede zoon van Johann Sebastiaan, componeerde veel voor deze snaarklokken. De segmenten van twee en drie snaren werden door dubbele hamers bespeeld. De cilinders hadden twee melodieën van elk 55 seconden.
In Nederland kun je nog Harfenuhren bekijken en beluisteren. Er staat er één in Kasteel Sypesteyn in Loosdrecht. De ander van rond 1785 is gebouwd door Jacob Ottsen en voorzien van een Engels uurwerk. De staande klok is gerestaureerd door Melgert Spaander (één van onze leden) en Walter Vermeulen in 1991. Om het muzikale deel origineel te houden is een exacte kopie gemaakt om hem regelmatig te kunnen laten spelen. Er zijn 9 rollen met elk twee melodieën. Bij Museum Speelklok is hij te beluisteren.
Voor andere bijzondere verhalen met veel achtergrond info abonneer je op ons Bulletin